Historia synagogi 

Synagoga zwana Wielką powstała w pobliżu murów miejskich w II–III ćwierci XVII w. (1637–1654), po pożarze wcześniejszej, drewnianej bożnicy. Budynek z cegły i kamienia, wzniesiony został na planie zbliżonym do kwadratu o boku 20 x 22 m. Synagoga była kilkukrotnie remontowana. W XVIII w. od strony północnej dobudowano do niej dwukondygnacyjny babiniec (prawdopodobnie w miejscu zbyt małego poprzedniego). W kolejnym stuleciu dodano także parterowy przedsionek z babińcem od strony zachodniej, w męską salę główną przekryto drewnianym sklepieniem pozornym zwierciadlanym. Budynek pokryto czterospadowym, łamanym dachem krytym gontem. Całość nosi cechy stylu barokowego.

W 1861 r. synagoga ucierpiała w trakcie pożaru miasta. Kolejne remonty, zapewne związane także z odświeżaniem wewnętrznych polichromii, przeprowadzone zostały w 1875 r. Budynek pomieścić mógł łącznie 300 mężczyzn i 400 kobiet. Jego wartość wyceniano na 25 mln marek polskich.

Na początku II wojny światowej Niemcy zdewastowali wyposażenie synagogi. Spalili także we wnętrzu znalezione tam święte księgi i rodały. Od 1940 r. budynek znajdował się na terenie getta, a od 1942 r. funkcjonował w nim obóz pracy „Synagoga”. Po wojnie przeznaczono go na cele magazynowe i wprowadzono zmiany w układzie wnętrz. Polichromie pokryte zostały pobiałą, a sala męska podzielona na dwie kondygnacje. W 1983 r. rozpoczęto starania, by zabezpieczyć zabytkowe wnętrza i urządzić w nich muzeum. Synagoga i bet ha-midrasz połączone zostały podziemnym przejściem. Plany utworzenia ekspozycji nie doszły do skutku.

We wrześniu 2005 r. synagoga stała się własnością Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. W tym czasie uporządkowano teren wokół budynku i uszczelniono okna i drzwi. Właściwy remont, obejmujący m.in. wzmocnienie ścian i fundamentów oraz renowację dachu i tynków zewnętrznych, realizowany był w latach 2010–2014. Obecnie synagoga otwarta jest dla zwiedzających po uprzednim zgłoszeniu chęci wizyty w FODŻ.

Kraśnik