Historia synagogi 

Zachowany budynek synagogi świadczy o dawnym znaczeniu orlańskich Żydów. Do połowy XX wieku była to jedna z nielicznych budowli murowanych w Orli. Legenda głosi, że została przebudowana z istniejącego niegdyś w miasteczku zboru kalwińskiego. Księżna Radziwiłłowa miała jakoby zaproponować Żydom zakup budynku, ale pod warunkiem, że w ciągu jednej nocy zbiorą 10 tys. kop groszy. Starozakonnym tak na tym zależało, że mieli zgromadzić tẹ sumę w ciągu godziny.Opowieść nie ma jednak nic wspólnego z prawdą. Murowana synagoga powstała w drugiej ćwierci XVII wieku, ale badania archeologiczne pokazały, że w tym samym miejscu wznosiła się wcześniej drewniana bożnica. Bożnica łączy styl renesansowy z barokowymi. Do dzisiaj widoczne są jej funkcje obronne.Po około stu latach od ufundowania do synagogi dodano babińce z każdej strony, początkowo drewniane, następnie murowane. W XIX wieku budynek otrzymał klasycystyczny fronton z fryzem na dwóch kolumnach. Nad wejściem widniał napis: Jakimże lękiem napawa to miejsce! Nic tu innego tylko Dom Boży'. Wnętrze pokrywały freski z motywami roślinnymi i zwierzęcymi, których resztki przetrwały do dzisiaj. Nie zachował się niestety wielki aron ha-kodesz. Plac przed frontem synagogi nazywany był przed wojną placem szkolnym, a w skład położonego tam kompleksu synagogalnego wchodziły jeszcze dwie drewniane bożnice, dom rabina i mykwa. Wszystkie spłonęły w wielkim pożarze Orli w 1938r.Po niepełnej renowacji w latach 80. synagoga nadal czeka na gruntowny remont, który pozwoli na wykorzystanie jego potencjał. Właścicielem synagogi od 2010 r. jest Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.

Orla